Ο πόνος στη μέση θεωρείται ένα πρόβλημα το οποίο επηρεάζει σημαντικά την δημόσια υγεία παγκοσμίως. Έχει αποδειχθεί ότι μεταξύ των ενηλίκων, το 70 έως το 85% θα έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο οσφυαλγίας κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Πρόκειται για την πιο κοινή αιτία περιορισμού της δραστηριότητας και επηρεάζει περισσότερο άτομα ηλικίας 20-45 ετών. Αποτελεί τον δεύτερο συχνότερο λόγο επίσκεψης στο γιατρό, την τρίτη αιτία χειρουργικών επεμβάσεων και την πέμπτη αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο.
Τι είναι η οσφυαλγία;
Ως οσφυαλγία ορίζεται ο πόνος ή η δυσφορία που παρουσιάζεται στην μέση, δηλαδή στην περιοχή μεταξύ των κάτω ορίων του θώρακα και των γλουτιαίων πτυχών και μπορεί να συνοδεύεται από ισχιαλγία, δηλαδή επέκταση του πόνου κατά μήκος του μηρού και της κνήμης.
Πως ταξινομείται η οσφυαλγία και ποια η αιτιολογία της;
Η οσφυαλγία ταξινομείται κυρίως είτε με βάση το χρονικό διάστημα που υπάρχει πόνος ή επειδόσια πόνου στην μέση, είτε με την ύπαρξη ή μη ξεκάθαρης υποβόσκουσας παθολογίας όπως φαίνεται παρακάτω.
Με βάση τη διάρκεια των συμπτωμάτων:
- Οξεία οσφυαλγία: διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες και αντιπροσωπεύει το 85% όλων των περιπτώσεων οσφυαλγίας.
- Υποξεία οσφυαλγία: διαρκεί από 6 έως 12 εβδομάδες και αντιπροσωπεύει το 10% όλων των περιπτώσεων οσφυαλγίας.
- Χρόνια οσφυαλγία: διαρκεί περισσότερο από 12 εβδομάδες και αντιπροσωπεύει το 5% όλων των περιπτώσεων οσφυαλγίας.
Με βάση την αιτιολογία των συμπτωμάτων:
- Μη ειδική οσφυαλγία: ο μη ειδικός πόνος στη μέση αντιπροσωπεύει περίπου το 85% των περιπτώσεων. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι εφικτή η αναγνώριση της αιτίας του πόνου και συνήθως αποδίδεται σε μηχανικά αίτια.
- Ειδική οσφυαλγία: σχετίζεται με διαγνωσμένη παθολογία, στην οποία ξεκάθαρα μπορεί να αποδοθεί ο πόνος.
- Ισχιαλγία / Ριζιτικό σύνδρομο: σε αρκετές κλινικές οδηγίες η ισχιαλγία δεν θεωρείται ως ξεχωριστή ταξινόμηση αλλά συμπεριλαμβάνεται στις περιπτώσεις ειδικής ή μη ειδικής οσφυαλγίας. Η οσφυοϊσχιαλγία οφείλεται συνήθως σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή σπονδυλική στένωση. Με την κλινική εξέταση μπορεί να τεκμηριωθεί πιθανή προσβολή των νευρικών ριζών.
Ετσι, για παράδειγμα κάποιος ο οποίος πονάει στην μέση του για έξι μήνες χωρίς να είναι εφικτό να εντοπιστεί απόλυτα η αιτία που προκαλεί τον πόνο θεωρείται ότι πάσχει από χρόνια μη-ειδική οσφυαλγία.
Υπάρχει θεραπεία για την οσφυαλγία;
Η φυσικοθεραπεία θεωρείται βασικός τρόπος αντιμετώπισης τόσο της οξείας, όσο και της χρόνιας οσφυαλγίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι πλήθος μελετών έχουν αποδείξει ότι η έγκαιρη έναρξη φυσικοθεραπείας βελτιώνει την πρόγνωση του ασθενή και επίσης μειώνει σημαντικά το άμεσο και έμμεσο κόστος της οσφυαλγίας. Κύριοι στόχοι της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης αποτελούν η μείωση του πόνου, η μείωση μυϊκού σπασμού, η βελτίωση του εύρους κίνησης της οσφυϊκής μοίρας, η βελτίωση ή/και διατήρηση της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης και η εκπαίδευση του ασθενούς για την επιστροφή σε έναν ενεργό και δραστήριο τρόπο ζωής. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων συνιστώνται τα εξής:
- Χρήση φυσικών μέσων όπως tens, laser, υπέρηχος και βελονισμός
- Στοχευμένη και εξατομικευμένη θεραπευτική άσκηση που περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της μέσης και ασκήσεις σταθεροποίησης του κορμού
- Manual therapy
- Θεραπευτικές διατάσεις για αύξηση τους εύρους κίνησης
- Αερόβια άσκηση όπως περπάτημα, κολύμπι ή ποδήλατο
- Συμβουλευτική για εκπαίδευση του ασθενούς για σωστή στάση σώματος
Ακόμη, η φυσικοθεραπεία μπορεί να έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν συνδυάζεται με φαρμακευτική αγωγή, κυρίως σε περιπτώσεις οξείας οσφυαλγίας. Συνήθως χορηγούνται μη στεροείδη, αντιφλεγμονώδη , αναλγητικά και μυοχαλαρωτικά φάρμακα.
Ποια είναι η σωστή πρόληψη για την οσφυαλγία;
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι για την πρόληψη της οσφυαλγίας είναι απαραίτητη η έναρξη σωματικής άσκησης και η αποφυγή της καθιστικής ζωής. Ακόμη, οι εργονομικές προσαρμογές στο εργασιακό περιβάλλον έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν θετικά στην πρόληψη περιπτώσεων οσφυαλγίας.
Πιο συγκεκριμένα, ένα εξατομικευμένο πρωτόκολλο άσκησης προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ατόμου θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό για την ενδυνάμωση των μυών της μέσης, για τη διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα και τη βελτίωση της στάσης σώματος. Ακόμη, κάποιες μικρές αλλαγές στην καθημερινή σας ζωή θα βοηθήσουν σημαντικά. Βελτιώστε τον τρόπο του ύπνου σας, αυξήστε την άσκηση και την σωματική δραστηριότητα και φροντίστε σημαντικά την θέση εργασίας σας.
