Τι είναι το στροφικό πέταλο;
Το στροφικό πέταλο είναι ένας δυναμικός σταθεροποιητής της άρθρωσης του ώμου. Συγκεκριμένα, ο κύριος ρόλος του πετάλου των στροφέων, εκτός από τη συμμετοχή του στις στροφές του ώμου, είναι και η σταθεροποίηση της κεφαλής του βραχιονίου μέσα στην ωμογλήνη κατά την κάμψη και απαγωγή του βραχίονα.
Αποτελείται από μια ομάδα τεσσάρων μυών και τενόντων, οι οποίοι συνδέουν την ωμοπλάτη με το βραχιόνιο οστό. Οι τένοντες του υπερακανθίου, υπακανθίου, υποπλάτιου και ελάσσονος στρογγύλου προέρχονται από τους ομώνυμους μυς και περιβάλλουν την κεφαλή του βραχιονίου, όπου και καταφύονται. Κάποιοι εντάσσουν και τον δελτοειδή μυ ως μέρος του πετάλου των στροφέων, αλλά συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά ως προς τον μηχανισμό ρήξης του.
Τι είναι ρήξη στροφικού πετάλου;
Με τον όρο ρήξη στροφικού πετάλου εννοούμε τη λύση της συνέχειας ενός ή περισσότερων από τους τέσσερις τένοντες που το αποτελούν. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο τένοντας που πάσχει είναι ουπερακάνθιος. Η ρήξη του υπερακανθίου, μαζί με την τενοντοπάθεια του τένοντα αυτού, αποτελεί τη συχνότερη αιτία πόνου στον ώμο.
Ποιοι είναι οι βασικοί τύποι ρήξεων;
Οι τένοντες του στροφικού πετάλου του ώμου μπορεί να υποστούν δύο βασικούς τύπους ρήξεων:
- Ρήξη ολικού πάχους: η βλάβη επεκτείνεται σε όλο το πάχος του τένοντα
- Ρήξη μερικού πάχους: η βλάβη αφορά μόνο ένα μέρος του πάχους του τένοντα
Τι μπορεί να προκαλέσει ρήξη του στροφικού πετάλου;
- Οξείες ρήξεις: συνήθως οφείλονται σε πτώση με τεταμένο άνω άκρο
- Χρόνιες ρήξεις: συμβαίνουν κυρίως λόγω υπέρχρησης ή εξαιτίας επανειλημμένων μικροτραυματισμών. Έχει αποδειχθεί ότι η συχνότερη αιτία εμφάνισης χρόνιας ρήξης είναι το σύνδρομο πρόσκρουσης
Ποια είναι τα συμπτώματα της κάκωσης;
Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ρήξεις είναι ασυμπτωματικές. Σχεδόν στα 2/3 των ρήξεων δεν παρατηρείται πόνος, το βασικό σύμπτωμα αυτής της κάκωσης, και μόνο το 1/3 αυτών παρουσιάζουν πόνο. Οι ασυμπτωματικές περιπτώσεις μπορούν να μετατραπούν σε συμπτωματικές ανά πάσα στιγμή, λόγω αύξησης της ρήξης.
Στις συμπτωματικές περιπτώσεις τα πιο βασικά συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ασθενείς είναι έντονος και αιφνίδιος πόνος, βραδινός πόνος, αδυναμία, αίσθημα παγίδευσης κατά την κίνηση του άκρου και περιορισμένη λειτουργικότητα που αφορά κυρίως την κίνηση της απαγωγής και της έσω στροφής του ώμου.
Ποια είναι η αντιμετώπισή της;
Οι ρήξεις του πετάλου των στροφέων, ανεξάρτητα από το μέγεθος τους μπορούν να αντιμετωπιστούν με δύο τρόπους, συντηρητικά και χειρουργικά. Εξαιτίας της ποικιλομορφίας της πάθησης, δεν είναι σαφές για το ποια από τις δύο μεθόδους είναι καλύτερη για την αντιμετώπιση της ρήξης. Ωστόσο, η συντηρητική προσέγγιση προτιμάται και έχει καλύτερο αποτέλεσμα σε άτομα που διατηρούν καλή λειτουργικότητα του υπερακάνθιου και του υπακάνθιου. Αντίθετα, σε περίπτωση που υπάρχει ρίσκο αύξησης του βαθμού της ρήξης, καθώς και χαμηλότερα επίπεδα λειτουργικότητας των μυών του πετάλου των στροφέων, η πιθανότητα απόκρισης στην συντηρητική προσέγγιση μειώνεται και απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση.
Συντηρητική θεραπεία
Η φυσικοθεραπεία απoτελεί πρωταρχική θεραπευτική επιλογή για τη διαχείριση της ρήξης του πετάλου των στροφέων. Βασικοί στόχοι αυτής αποτελούν:
- μείωση του πόνου
- βελτίωση της λειτουργικότητας
- αύξηση του εύρους κίνησης
- διατήρηση της δύναμης τόσο των μυών του πετάλου, όσο και της ωμοπλάτης
Για την εξάλειψη του πόνου, συνήθως χρησιμοποιούνται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, στεροειδή ή ενέσεις υαλουρονικού οξέος μέσα στη γληνοβραχιόνια άρθρωση ή στον υπακρωμιακό θύλακα ανάλογα την θέση της ρήξης. Σχετικά με τη φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, οι παθητικές και ενεργητικές ασκήσεις για αύξηση του εύρους, οι τεχνικές κινητοποίησης, οι διατάσεις καθώς και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης αποτελούν βασικές επιλογές για την αποκατάσταση.
Χειρουργική θεραπεία
Οι τεχνικές συρραφής που χρησιμοποιούνται περιγράφονται με τρεις τρόπους:
- ανοιχτή προσπέλαση
- περιορισμένη προσπέλαση (mini-open)
- αρθροσκοπική τεχνική
Η τεχνική της αρθροσκόπησης είναι η πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνική. Χαρακτηρίζεται από βραδύτερη πρόοδο της αποκατάστασης, γεγονός που οφείλεται στην ασθενέστερη καθήλωση της συρραφής συγκριτικά με τις ανοιχτές τεχνικές. Η μέθοδος αυτή είναι η πιο απαιτητική τεχνικά και τα πλεονεκτήματά της περιλαμβάνουν την διατήρηση της πρόσφυσης του δελτοειδούς, μικρότερο μετεγχειρητικό πόνο, μειωμένη χειρουργική νοσηρότητα και πρώιμη ανάκτηση της λειτουργίας μετά την συρραφή.
Αποκατάσταση μετά το χειρουργείο
Η αρθροσκοπική αποκατάσταση ρήξης του πετάλου των στροφέων είναι μια πολύ σημαντική τεχνική, η οποία υλοποιείται από καταρτισμένους επαγγελματίες υγείας. Ωστόσο, ένα εξατομικευμένο πρωτόκολλο αποκατάστασης που πραγματοποιείται υπό την επίβλεψη ειδικών φυσικοθεραπευτών είναι εξίσου σημαντικό. Ο απώτερος στόχος της μετεγχειρητικής αποκατάστασης, μετά την επιδιόρθωση της ρήξης του στροφικού πετάλου, είναι να μειώσει τον πόνο και να επανακτήσει το εύρος κίνησης σε φυσιολογικά επίπεδα. Πιο αναλυτικά:
Βραχυπρόθεσμοι στόχοι
- Διατήρηση και προστασία της ακεραιότητας της συρραφής
- Μείωση πόνου και φλεγμονής
- Βαθμιαία αύξηση παθητικού εύρους κίνησης
- Τροποποίηση καθημερινών δραστηριοτήτων
Μακροπρόθεσμοι στόχοι
- Επανάκτηση πλήρους εύρους κίνησης
- Βελτίωση ισχύος
- Βελτίωση λειτουργικότητας
- Επιστροφή στο προηγούμενο λειτουργικό επίπεδο
Αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, οι ασθενείς χρησιμοποιούν νάρθηκα ακινητοποίησης για διάστημα 4-6 εβδομάδων. Καθώς ο πόνος είναι αυξημένος στη φάση αυτή, η κρυοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναλγησία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κρυοθεραπεία συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του πόνου, του οιδήματος, της φλεγμονής και του μυϊκού σπασμού. Ακόμη, το κατάλληλο εύρος κίνησης μετά τη χειρουργική επέμβαση είναι σημαντικό προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες ανάπτυξης μετεγχειρητικής δυσκαμψίας. Αρχικά, δίνεται έμφαση στο παθητικό εύρος τροχιάς και στις ενεργητικές ασκήσεις των πιο απομακρυσμένων αρθρώσεων. Σημαντικό θεωρείται το πρόγραμμα αποκατάστασης να πραγματοποιείται και στο σπίτι. Ένα πρόγραμμα άσκησης στο σπίτι πρέπει να ενσωματωθεί σε κάθε φάση αποκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη τους μετεγχειρητικούς περιορισμούς που μπορεί να ισχύουν. Ο φυσικοθεραπευτής οφείλει να δίνει σαφείς οδηγίες στους ασθενείς έτσι ώστε το πρόγραμμα να υλοποιείται με απόλυτη ασφάλεια.
