Τι είναι η οστεοαρθρίτιδα γόνατος;
Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι μια από τις πιο κοινές εκφυλιστικές παθήσεις που προκαλούν δυσλειτουργία σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Σύμφωνα με μια επιδημιολογική μελέτη, περίπου το 30% των ενηλίκων παρουσιάζουν ΟΑ γόνατος μετά από ακτινολογικό έλεγχο, ενώ το 8,9% αυτών εμφανίζει κλινικά σημαντική παθολογία.
Στην οστεοαρθρίτιδα γόνατος παρατηρείται μια προοδευτική εκφύλιση των στοιχείων της άρθρωσης. Αρχικά, προσβάλλεται ο αρθρικός χόνδρος και στην συνέχεια τα υπόλοιπα στοιχεία της άρθρωσης. Λόγω της φθοράς του χόνδρου, τα οστά αρχίζουν να έρχονται σε μια επώδυνη επαφή μεταξύ τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το σχηματισμό νέου οστού και χόνδρου καθώς και την ίνωση του αρθρικού θύλακα.
Ποια είναι τα αίτια της πάθησης;
Η οστεοαρθρίτιδα διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, την πρωτοπαθή και τη δευτεροπαθή. Η πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα εμφανίζεται αιφνίδια, δεν υπάρχει σαφής αιτία πρόκλησης, ενώ υποστηρίζεται ότι σχετίζεται με κληρονομική προδιάθεση. Αντίθετα, οι αιτίες πρόκλησης της δευτερογενούς οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
- Προηγούμενο τραυματισμό στην άρθρωση
- Υπέρχρηση
- Αναπτυξιακές διαταραχές
- Κακή ευθυγράμμιση του γόνατος από παραμόρφωση, κάταγμα ή διαταραχή της ανατομικής του από προηγηθείσα επέμβαση
- Ποικίλες παθήσεις, όπως αγγειακή νέκρωση
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της οστεοραθρίτιδας γόνατος μπορεί να πραγματοποιηθεί με λεπτομερή λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση, ενώ επιβεβαιώνεται με ακτινολογικό έλεγχο. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μαγνητική τομογραφία. Μια ακριβής διάγνωση θα βοηθήσει σημαντικά στην απόκληση άλλων αιτιών πόνου στο γόνατο.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα βασικότερα συμπτώματα της πάθησης αποτελούν ο έντονος πόνος, συνήθως κατά την εκτέλεση παρατεταμένης δραστηριότητας και η περιορισμένη κίνηση της άρθρωσης του γόνατος. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να παραπονεθούν για νυκτερινό ή μόνιμο πόνο στο γόνατο. Ακόμη, είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί οίδημα εξαιτίας της συσσώρευσης ενδοαρθρικού υγρού, μυϊκή αδυναμία και αστάθεια.
Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται συχνότερα η οστεοαρθρίτιδα;
Η οστεοαρθρίτιδα εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, σε ποσοστό 80%. Η πάθηση φαίνεται να προσβάλει κυρίως γυναίκες, σε αναλογία 3:1 σε σχέση με τους άντρες.
Ποια είναι η θεραπεία της πάθησης;
Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.
Α. Συντηρητική θεραπεία
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει τη φαρμακευτική αγωγή και τη φυσικοθεραπεία. Στόχοι της συντηρητικής θεραπείας αποτελούν η μείωση του πόνου, η βελτίωση της κίνησης και η επιβράδυνση εξέλιξης της νόσου. Σχετικά με τη φαρμακευτική αγωγή, χορηγούνται απλά αναλγητικά και µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη, ενώ η ενδοαρθρική έγχυση υαλουρονικού οξέος και η τοπική έγχυση κορτικοστεροειδών φαίνεται να έχουν θετικά αποτελέσματα. Ακόμη, η φυσικοθεραπεία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση ασθενών με ΟΑ. Βασικοί θεραπευτικοί στόχοι είναι οι εξής:
- Μείωση επιδράσεων δυσκαμψίας
- Μείωση του πόνου
- Αύξηση του εύρους κίνησης
- Βελτίωση της φυσικής κατάστασης
- Μείωση φορτίσεων
- Αποφυγή των παραμορφώσεων
Πριν την έναρξη της φυσικοθεραπείας, απαιτείται λεπτομερής κλινική αξιολόγηση του ασθενούς από τον φυσικοθεραπευτή. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της αξιολόγησης, η φυσικοθεραπεία πρέπει να ξεκινήσει άμεσα για την μείωση των επώδυνων συμπτωμάτων. Στα κυριότερα φυσικοθεραπευτικά μέσα που χρησιμοποιούνται συμπεριλαμβάνονται τα εξής: tens, laser, υπέρηχος, διαθερμία, εφαρμογή ψυχρών επιθεμάτων, βελονισμός κ.α. Επιπλέον, η ήπια θεραπευτική άσκηση φαίνεται να συμβάλλει θετικά στην αντιμετώπιση ασθενών με ΟΑ. Ένα ολοκληρωμένο πρωτόκολλο θεραπευτικής άσκησης περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις βελτίωσης της αερόβιας ικανότητας, τεχνικές διάτασης, τεχνικές κινητοποίησης, λειτουργικές ασκήσεις, ασκήσεις εκπαίδευσης βάδισης κ.α. Το ασκησιολόγιο είναι εξατομικευμένο και δημιουργείται πάντα από έναν έμπειρο φυσικοθεραπευτή με βάσει τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς.
Β. Χειρουργική θεραπεία
Η πιο συχνή μορφή χειρουργικής αντιμετώπισης για την περίπτωση της οστεοαρθρίτιδας είναι η ημιαρθροπλαστική ή η ολική αρθροπλαστική του γόνατος. Πραγματοποιείται σε βαριές περιπτώσεις ΟΑ όπου ο πόνος είναι συνεχής ακόµα και τη νύχτα, ενώ ο ασθενής εµφανίζει σηµαντικά μειωμένη λειτουργικότητα στην καθηµερινότητα του. Μετά την επέµβαση η κινητικότητα βελτιώνεται, αλλά δεν αποκαθίσταται πλήρως, ενώ ο πόνος αντιµετωπίζεται επιτυχώς.
